રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા એટલે કે RBI એ 0.25 બેઝિઝ પોઈન્ટ ઘટાડીને 6.25% કર્યા છે. એટલે કે, લોન સસ્તી થશે અને તમારી EMI પણ ઓછી થશે. RBI ગવર્નર સંજય મલ્હોત્રાએ સવારે 10 વાગ્યે મોનેટરી પોલિસી કમિટી (MPC) માં લેવાયેલા નિર્ણયો વિશે માહિતી આપી.
5 વર્ષ પછી રેપો રેટમાં ઘટાડો
આરબીઆઈએ છેલ્લે મે 2020માં રેપો રેટમાં 0.40%નો ઘટાડો કર્યો હતો, જેનાથી તે 4% થયો હતો. જોકે, મે 2022માં, રિઝર્વ બેંકે વ્યાજ દરોમાં વધારો કરવાનું શરૂ કર્યું, જે મે 2023માં બંધ થઈ ગયું. આ સમયગાળા દરમિયાન રિઝર્વ બેંકે રેપો રેટમાં 2.50% વધારો કર્યો અને તેને 6.5% સુધી લઈ ગયા. આ રીતે 5 વર્ષ પછી રેપો રેટ ઘટાડવામાં આવ્યો છે
2 પ્રશ્નોમાં તમને કયા ફાયદા મળે છે તે સમજો
1. રેપો રેટમાં 0.25%નો ઘટાડો થવાથી EMI અને લોન પર શું ફરક પડશે?
ધારો કે આદિત્ય નામની વ્યક્તિએ 9% ના નિશ્ચિત દરે 20 વર્ષ માટે 30 લાખ રૂપિયાની લોન લીધી છે. તેનો EMI 26,992 રૂપિયા છે. આ દરે, તેમણે 20 વર્ષમાં 34.78 લાખ રૂપિયા વ્યાજ ચૂકવવું પડશે. એટલે કે, તેમણે 30 લાખ રૂપિયાને બદલે કુલ 64.78 લાખ રૂપિયા ચૂકવવા પડશે.
આદિત્ય દ્વારા લોન લીધા પછી RBI રેપો રેટમાં 0.25%નો ઘટાડો કરે છે. આ કારણોસર બેંકો પણ 0.25 બેઝિઝ પોઇન્ટ ઘટાડો કરે છે. હવે જ્યારે આદિત્યનો એક મિત્ર લોન લેવા માટે તે જ બેંકનો સંપર્ક કરે છે, ત્યારે બેંક તેને વ્યાજ દર 9% ને બદલે 8.75% જણાવે છે.
આદિત્યનો મિત્ર પણ 20 વર્ષ માટે 30 લાખ રૂપિયાની લોન લે છે, પરંતુ તેનો EMI 26,416 રૂપિયા આવે છે. એટલે કે આદિત્યના EMI કરતાં 576 રૂપિયા ઓછા. આ કારણે આદિત્યના મિત્રને 20 વર્ષમાં કુલ 63.39 લાખ રૂપિયા ચૂકવવા પડશે. આદિત્ય કરતા આ 1.39 લાખ રૂપિયા ઓછા છે.
2. શું હાલની લોન પર EMI ઘટશે?
લોનના વ્યાજ દર બે પ્રકારના હોય છે: ફિક્સ્ડ અને ફ્લોટર.
ફિક્સ્ડ લોનમાં, તમારી લોન પરનો વ્યાજ દર શરૂઆતથી અંત સુધી સમાન રહે છે. રેપો રેટમાં ફેરફારથી આમાં કોઈ ફરક પડતો નથી.
ફ્લોટરમાં રેપો રેટમાં ફેરફાર તમારી લોનના વ્યાજ દરને પણ અસર કરે છે. આવી સ્થિતિમાં, જો તમે ફ્લોટર વ્યાજ દરે લોન લીધી હોય, તો EMI પણ ઘટશે.
એક્સિસ બેંકના વ્યાજ દરો પરથી ફિક્સ્ડ Vs ફ્લોટર સમજો
પ્રકાર રેપો રેટ + સ્પ્રેડ વ્યાજ દર
ફ્લોટિંગ રેટ રેપો રેટ + 2.50% થી રેપો રેટ + 2.90% 8.75% – 9.15% વાર્ષિક
ફિક્સ્ડ રેટ લોનની સંપૂર્ણ રકમ પર 14% વાર્ષિક
2025 માં 6.4% જીડીપીનો અંદાજ
Q1: GDP વૃદ્ધિ દર 6.7% રહેવાનો અંદાજ
Q2: 7% GDP વૃદ્ધિનો અંદાજ
Q3: GDP વૃદ્ધિ દર 6.5% રહેવાનો અંદાજ
Q4: 6.5% GDP વૃદ્ધિનો અંદાજ
નાણાકીય વર્ષ 26 માં વાસ્તવિક GDP વૃદ્ધિ 6.7% રહેવાનો અંદાજ છે.
નાણાકીય વર્ષ 25 માં વાસ્તવિક GDP વૃદ્ધિ 6.4% રહેવાનો અંદાજ છે.
રાજ્યપાલ સંજય મલ્હોત્રાએ કહ્યું-
થોડા પ્રસંગો સિવાય ફુગાવો અમારા લક્ષ્યની નજીક રહ્યો છે. તેમણે કહ્યું કે નવા પાકના આગમન સાથે ખાદ્ય ફુગાવો ઓછો થવાની અપેક્ષા છે. તેમણે એમ પણ કહ્યું કે વૈશ્વિક અર્થતંત્રમાં ઘણા પડકારો છે અને વૈશ્વિક વિકાસ પણ સરેરાશથી નીચે છે.
ફુગાવા સામે લડવા માટે પોલિસી રેટ એક શક્તિશાળી સાધન છે
કોઈપણ કેન્દ્રીય બેંક પાસે પોલિસી રેટના રૂપમાં ફુગાવા સામે લડવા માટે એક શક્તિશાળી સાધન હોય છે. જ્યારે ફુગાવો ખૂબ ઊંચો હોય છે, ત્યારે કેન્દ્રીય બેંક પોલિસી રેટ વધારીને અર્થતંત્રમાં નાણાંનો પ્રવાહ ઘટાડવાનો પ્રયાસ કરે છે.
જો પોલિસી રેટ ઊંચો હશે તો બેંકોને સેન્ટ્રલ બેંક પાસેથી મળતી લોન મોંઘી થશે. બદલામાં બેંકો તેમના ગ્રાહકો માટે લોન મોંઘી બનાવે છે. આનાથી અર્થતંત્રમાં નાણાંનો પ્રવાહ ઓછો થાય છે. જ્યારે નાણાંનો પ્રવાહ ઘટે છે, ત્યારે માગ ઘટે છે અને ફુગાવો ઘટે છે.
તેવી જ રીતે જ્યારે અર્થતંત્ર ખરાબ તબક્કામાંથી પસાર થાય છે, ત્યારે પુનઃપ્રાપ્તિ માટે નાણાંનો પ્રવાહ વધારવાની જરૂર હોય છે. આવી સ્થિતિમાં કેન્દ્રીય બેંક પોલિસી રેટ ઘટાડે છે. આના કારણે, બેંકોને સેન્ટ્રલ બેંક પાસેથી મળતી લોન સસ્તી થાય છે અને ગ્રાહકોને પણ સસ્તા દરે લોન મળે છે.
જાણો ફુગાવાના આંકડા શું કહે છે?
1. ડિસેમ્બરમાં છૂટક ફુગાવો 5.22% હતો: ખાદ્ય ચીજો સસ્તી થવાને કારણે ડિસેમ્બરમાં છૂટક ફુગાવાનો દર 4 મહિનાના નીચલા સ્તરે 5.22% પર આવી ગયો. નવેમ્બરમાં ફુગાવાનો દર 5.48% હતો. ચાર મહિના પહેલા ઓગસ્ટમાં ફુગાવાનો દર 3.65% હતો. RBI ની ફુગાવાની શ્રેણી 2%-6% છે.
2. ડિસેમ્બરમાં જથ્થાબંધ ફુગાવો 3.36% હતો: ડિસેમ્બર મહિનામાં જથ્થાબંધ ફુગાવો વધીને 2.37% થયો. નવેમ્બરની શરૂઆતમાં તે 1.89% હતો. બટાકા, ડુંગળી, ઈંડા, માંસ, માછલી અને ફળોના જથ્થાબંધ ભાવમાં વધારો થયો છે. વાણિજ્ય અને ઉદ્યોગ મંત્રાલયે 14 જાન્યુઆરીએ આ આંકડા જાહેર કર્યા હતા.
ફુગાવા પર કેવી અસર પડે છે?
ફુગાવાનો સીધો સંબંધ ખરીદ શક્તિ સાથે છે. ઉદાહરણ તરીકે, જો ફુગાવાનો દર 6% છે, તો 100 રૂપિયાની કમાણી માત્ર 94 રૂપિયાની થશે. તેથી ફુગાવાને ધ્યાનમાં રાખીને જ રોકાણ કરવું જોઈએ. નહીંતર તમારા પૈસાની કિંમત ઘટી જશે.
ફુગાવો કેવી રીતે વધે છે અને ઘટે છે?
ફુગાવાનો વધારો અને ઘટાડો ઉત્પાદનની માગ અને પુરવઠા પર આધારિત છે. જો લોકો પાસે વધુ પૈસા હશે તો તેઓ વધુ વસ્તુઓ ખરીદશે. વધુ વસ્તુઓ ખરીદવાથી વસ્તુઓની માગ વધશે અને જો માગ પ્રમાણે પુરવઠો નહીં મળે તો આ વસ્તુઓની કિંમતમાં વધારો થશે.
આ રીતે બજાર ફુગાવા માટે સંવેદનશીલ બને છે. સરળ શબ્દોમાં કહીએ તો, નાણાંનો વધુ પડતો પ્રવાહ અથવા બજારમાં માલની અછત ફુગાવાનું કારણ બને છે. જ્યારે માગ ઓછી અને પુરવઠો વધુ હશે તો ફુગાવો ઓછો થશે.
ફુગાવો CPI દ્વારા નક્કી કરવામાં આવે છે
ગ્રાહક તરીકે, તમે અને હું છૂટક બજારમાંથી માલ ખરીદીએ છીએ. આને લગતી કિંમતોમાં ફેરફાર દર્શાવવાનું કામ કન્ઝ્યુમર પ્રાઇસ ઇન્ડેક્સ એટલે કે CPI દ્વારા કરવામાં આવે છે. CPI એ સામાન અને સેવાઓ માટે આપણે જે સરેરાશ કિંમત ચૂકવીએ છીએ તે માપે છે.
ક્રૂડ ઓઈલ, કોમોડિટીના ભાવ, ઉત્પાદિત ખર્ચ ઉપરાંત અન્ય ઘણી બાબતો છે જે છૂટક ફુગાવાના દરને નિર્ધારિત કરવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે. લગભગ 300 વસ્તુઓ એવી છે કે જેના ભાવના આધારે છૂટક ફુગાવાનો દર નક્કી કરવામાં આવે છે..
