અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે ગુરુવારે શિક્ષણ વિભાગને બંધ કરવાના એક્ઝિક્યુટિવ ઓર્ડર પર હસ્તાક્ષર કર્યા. હસ્તાક્ષર કર્યા પછી ટ્રમ્પે કહ્યું કે અમેરિકા લાંબા સમયથી વિદ્યાર્થીઓને સારું શિક્ષણ આપી રહ્યું નથી.
તેમણે કહ્યું કે અમેરિકા અન્ય કોઈપણ દેશની સરખામણીમાં શિક્ષણ પર સૌથી વધુ ખર્ચ કરે છે, પરંતુ જ્યારે સફળતાની વાત આવે છે, ત્યારે આ દેશ યાદીમાં સૌથી નીચે છે. શિક્ષણ વિભાગ સુધારો કરવામાં નિષ્ફળ ગયો. હવે તે કાયમ માટે ખતમ થઈ જશે.
જોકે, આદેશમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે અપંગ બાળકો માટે અનુદાન અને ભંડોળ જેવા મહત્ત્વપૂર્ણ કાર્યક્રમો ચાલુ રહેશે. આ કાર્યક્રમો અન્ય એજન્સીઓને સોંપવામાં આવશે. પોતાના ભાષણ દરમિયાન ટ્રમ્પે અમેરિકન શિક્ષકોની પ્રશંસા કરી અને કહ્યું કે તેમનું ધ્યાન રાખવામાં આવશે.
શિક્ષણ વિભાગનું બજેટ 20 લાખ કરોડ રૂપિયા ટ્રમ્પે કહ્યું કે શિક્ષણ વિભાગ કોઈ બેંક નથી. કોઈ અન્ય જવાબદાર સંસ્થા આવું કામ કરશે. હવેથી શિક્ષણ વિભાગ પાસે તેના પર અધિકાર રહેશે નહીં, પરંતુ રાજ્યો અને સ્થાનિક સમુદાયોને તેની જવાબદારી મળશે.
વર્ષ 2024માં શિક્ષણ વિભાગનું બજેટ 238 બિલિયન ડોલર (20.05 લાખ કરોડ રૂપિયા) હતું. આ દેશના કુલ બજેટના લગભગ 2% છે. વિભાગમાં આશરે 4,400 કર્મચારીઓ છે. અન્ય તમામ વિભાગોની સરખામણીમાં આ સૌથી ઓછું છે.
શિક્ષણ વિભાગે આ નિર્ણયને ઐતિહાસિક ગણાવ્યો ટ્રમ્પે આદેશ પર હસ્તાક્ષર કર્યા પછી શિક્ષણ વિભાગે એક નિવેદન બહાર પાડીને તેને ઐતિહાસિક ગણાવ્યું. વિભાગે કહ્યું- અમે કાયદાનું પાલન કરીશું. સંસદ અને રાજ્યો સાથે મળીને અમે અમલદારશાહીને નાબૂદ કરીશું. આ નિર્ણય અમેરિકન વિદ્યાર્થીઓની ભાવિ પેઢીઓને મુક્ત કરશે અને તેમને વધુ સારું શિક્ષણ મેળવવાની મંજૂરી આપશે.
તે જ સમયે અમેરિકન કાઉન્સિલ ઓન એજ્યુકેશનના પ્રમુખ ટેડ મિશેલે ટ્રમ્પના આ પગલાની નિંદા કરી છે. તેમણે તેને ‘રાજકીય નાટક’ ગણાવ્યું અને કહ્યું કે આ નિર્ણયથી ભંડોળમાં ઘટાડો થશે, જેના કારણે વિભાગમાં સ્ટાફમાં ઘટાડો થશે. આનાથી દેશમાં ઉચ્ચ શિક્ષણને નુકસાન થશે.
શિક્ષણ વિભાગ બંધ કરવો કેમ મુશ્કેલ છે? નિષ્ણાતો માને છે કે ટ્રમ્પના આદેશ પછી શિક્ષણ વિભાગ બંધ કરવો મુશ્કેલ છે. હકીકતમાં આને રોકવા માટે યુએસ સેનેટ (સંસદનું ઉપલું ગૃહ)માં 60 મતોની જરૂર પડશે, પરંતુ અહીં ટ્રમ્પના રિપબ્લિકન પાસે ફક્ત 53 બેઠકો છે. ટ્રમ્પને 7 ડેમોક્રેટિક સાંસદોના મતોની જરૂર છે, જે રાજકીય રીતે અશક્ય કાર્ય છે.
ગયા વર્ષે પણ શિક્ષણ વિભાગને નાબૂદ કરવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો હતો. તેને બીજા બિલમાં સુધારા તરીકે ઉમેરવામાં આવ્યું હતું, પરંતુ તે પસાર થઈ શક્યું નહીં કારણ કે ગૃહમાં બધા ડેમોક્રેટ્સ, 60 રિપબ્લિકન સાથે તેની વિરુદ્ધ મતદાન કર્યું હતું.
45 વર્ષમાં 259 લાખ કરોડ રૂપિયાથી વધુ ખર્ચ વ્હાઇટ હાઉસના ડેટા અનુસાર છેલ્લાં 40 વર્ષોમાં ભારે ખર્ચ કરવા છતાં વિભાગ શિક્ષણમાં સુધારો કરવામાં નિષ્ફળ ગયો છે. 1979થી યુએસ શિક્ષણ વિભાગે ૩ ટ્રિલિયન ડોલર (લગભગ 259 લાખ કરોડ રૂપિયા) થી વધુ ખર્ચ કર્યો છે.
આમ છતાં, 13 વર્ષનાં બાળકો માટે ગણિત અને વાંચનનો સ્કોર સૌથી નીચો છે. ધોરણ 4 ના 10 માંથી 6 વિદ્યાર્થીઓ અને ધોરણ 8ના લગભગ ત્રણ-ચતુર્થાંશ વિદ્યાર્થીઓ ગણિત બરાબર જાણતા નથી. ધોરણ 4 અને 8માં 10માંથી 7 વિદ્યાર્થીઓ યોગ્ય રીતે વાંચી શકતા નથી, જ્યારે ધોરણ 4 માં 40% વિદ્યાર્થીઓ મૂળભૂત વાંચન સ્તર પણ પૂર્ણ કરી શકતા નથી.
વ્હાઇટ હાઉસના ડેટા અનુસાર, છેલ્લાં 40 વર્ષોમાં ભારે ખર્ચ કરવા છતાં વિભાગ શિક્ષણમાં સુધારો કરવામાં નિષ્ફળ ગયો છે. 1979થી, યુએસ શિક્ષણ વિભાગે 3 ટ્રિલિયન ડોલર (લગભગ 259 લાખ કરોડ રૂપિયા)થી વધુ ખર્ચ કર્યો છે.
આમ છતાં, 13 વર્ષનાં બાળકો માટે ગણિત અને વાંચનનો સ્કોર સૌથી નીચો છે. ધોરણ 4માં 10માંથી 6 વિદ્યાર્થીઓ અને ધોરણ 8માં લગભગ ત્રણ-ચતુર્થાંશ વિદ્યાર્થીઓ ગણિત યોગ્ય રીતે કરી શકતા નથી. ધોરણ 4 અને 8માં 10માંથી 7 વિદ્યાર્થીઓ યોગ્ય રીતે વાંચી શકતા નથી, જ્યારે ધોરણ 4માં 40% વિદ્યાર્થીઓ મૂળભૂત વાંચન સ્તર પણ પૂર્ણ કરી શકતા નથી.
જો વિભાગ બંધ રહેશે તો શાળાઓમાં અસમાનતા ઊભી થવાનો ભય ઘણા નિષ્ણાતો માને છે કે આ નિર્ણય જાહેર શિક્ષણ પર નકારાત્મક અસર કરી શકે છે. કેન્દ્રીય દેખરેખ દૂર કરવાથી શાળાઓમાં અસમાનતા સર્જાઈ શકે છે. કેટલાક લોકો માને છે કે શિક્ષણ વિભાગ બધા વિદ્યાર્થીઓ માટે સમાન તકો સુનિશ્ચિત કરવામાં મહત્ત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે.
ટ્રમ્પ સમર્થકો કહે છે કે શિક્ષણ પર સ્થાનિક નિયંત્રણ વધુ સારું રહેશે. સ્થાનિક નેતાઓ, માતાપિતા અને શાળાઓ સ્થાનિક જરૂરિયાતોને વધુ સારી રીતે સમજે છે.
વ્હાઇટ હાઉસ વતી, હેરિસન ફિલ્ડ્સે મીડિયાને જણાવ્યું હતું કે આ આદેશ માતાપિતા અને શાળાઓને બાળકોનાં પરિણામો સુધારવામાં મદદ કરશે. નેશનલ એસેસમેન્ટ ટેસ્ટના તાજેતરના સ્કોર્સ દર્શાવે છે કે આપણાં બાળકો પાછળ રહી ગયાં છે.
ટ્રમ્પે અનેક વિભાગોમાં છટણીનો આદેશ આપ્યો 20 જાન્યુઆરીએ શપથ લીધા પછી, ટ્રમ્પે અનેક વિભાગોમાં છટણી કરી છે. ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્રે ફેડરલ કર્મચારીઓને ખરીદીનો વિકલ્પ ઓફર કર્યો હતો, એટલે કે, પોતાની નોકરી જાતે છોડી દેવાનો વિકલ્પ. કર્મચારીઓને કહેવામાં આવ્યું હતું કે નોકરી છોડવાના બદલામાં તેમને 8 મહિનાનો વધારાનો પગાર આપવામાં આવશે.
આ ઉપરાંત, ટ્રમ્પે USAID હેઠળ વિદેશી દેશોને આપવામાં આવતી તમામ પ્રકારની સહાય બંધ કરવાનો પણ આદેશ આપ્યો છે.
ફેડરલ સરકારમાં 30 લાખથી વધુ કર્મચારીઓ સરકારી આંકડાઓ અનુસાર, ફેડરલ કર્મચારીઓની સંખ્યા 30 લાખથી વધુ છે. આ અમેરિકામાં 15મું સૌથી મોટું કાર્યબળ છે. પ્યુ રિસર્ચ અનુસાર, ફેડરલ કર્મચારીનો સરેરાશ કાર્યકાળ 12 વર્ષ છે.
